 |
 |
| Eeuwig horten de ketchups de fles uit |
|
| Door Bruno van Wayenburg |
|
| ROTTERDAM, 6 OKT. Ketchup
zal altijd hortend en stotend uit de fles komen, zo hebben Franse
wetenschappers vastgesteld. Het `ketchup-effect' is te danken aan de
abrupte overgang tussen vast en vloeibaar van ketchup, en daar is niets
aan te doen. Ook uitknijpen met de moderne plastic fles blijft altijd
een hortende stroom geven, zo schrijven de onderzoekers in het
oktobernummer van het natuurkundige tijdschrift Physical Review E. De
conclusie berust op spuitexperimenten met Heinz ketchup, mayonaise,
haargel en waterige klei. |
|
| Aan
alleen de stroperigheid van de tomatensaus kan het niet liggen: stroop
of honing laten zich immers wel in een mooie gelijkmatige stroom
doseren. Aan de andere kant is ketchup veel homogener dan muesli, of
suiker, die nog wel eens in lawines uit de verpakking willen komen. |
|
| De
onderzoekers verbinden het hort- en stootgedrag met eerdere observaties
van vergelijkbare `pasteuze' materialen, die alleen boven een bepaalde
kritische stroomsnelheid en spuitdruk vloeien als een vloeistof. Die
hoge druk is onhaalbaar voor praktisch huishoudelijk ketchupgebruik.
Onder die druk verstijft het materiaal en gedraagt het zich als een
vaste stof die hoogstens in smalle breukzones langs zichzelf afschuift.
De oorzaak van het verstijven is een stabiliserend krachtennetwerk, dat
zich al snel vormt tussen de vaste deeltjes in de suspensie. |
|
| De
Fransen tonen aan dat de abrupte vast-vloeibaar-overgang onherroepelijk
leidt tot destabilisatie van de stroom. Zo gauw het gewicht van de
hangende klodder de kritische grens overstijgt, wordt de stof bij de
spuitmond snel vloeibaar. De diameter van de stroom krimpt snel ineen,
en de klodder valt. Deze `ketchupdrup' is niet te voorkomen door
gelijkmatiger of harder te spuiten, beargumenteren de onderzoekers. |
|
| Datum: |
06-10-2005 |
| Sectie: |
Wetenschap |
| Pagina: |
10 |
| Trefwoord: |
Materialen en gereedschappen |
| Organisatie: |
Physical Review E |
|
|
| Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Handelsblad BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur. |
|
|
|
|
