Technisch Weekblad, 5 december 2003

Radiotelescoop LOFAR gaat toch door

800 miljoen voor kennisinfrastructuur

Twee keer werd de beslissing uitgesteld, maar afgelopen vrijdag was het zover. Het kabinet besliste over de de verdeling van aardgasbaten in het subsidieprogramma BSIK, voorheen bekend als ICES/KIS, bedoeld voor het versterken van de Nederlandse ‘kennisinfrastructuur’. Drieëndertig van zevenenzestig ingediende projecten kregen samen 800 miljoen euro.

‘De stemming is hier opperbest’, hubelt Mark Bentum, voorlichter voor het ruimte-onderzoeksinstituut Astron in Dwingeloo, aanvrager van 73 miljoen euro voor LOFAR.

Dat is een nieuw type radiotelescoop die bestaat uit tienduizenden losse antennes, verspreid over een gebied met een straal van 300 kilometer, rond Noord-Nederland.

Hoge-capaciteits-glasvezelnetwerken moeten de gigantische datahoeveelheden combineren, en deze informatiepijpleidingen zouden ook goede diensten kunnen bewijzen voor geavanceerde landbouw, geologisch onderzoek, en de lokale economie, redeneerden de aanvragers.

Toch, zo lekte in oktober uit, was het advies van de daartoe aangestelde ‘commissie van wijzen’, om geen geld toe te kennen aan het project. Te weinig uitstraling naar andere gebieden, vonden de wijzen. Schande, reageerden astronomen, en volgens Bentum kwam er ‘intensief lobbywerk’ op gang.

Blijkbaar heeft het geholpen. LOFAR was het enige project waarbij het kabinet afweek van het advies, en kreeg 52 miljoen euro, het hoogste toegewezen bedrag na de 95 miljoen voor Nanoned, een initiatief om de nanotechnologie in Nederland op een hoger plan te brengen.

Het laagste toegekende bedrag, 6,5 miljoen, ging naar ‘smart surroundings’, een project over ‘ambient systems’, ofwel: elektronica in het hele huis. Daartussenin zitten projecten in de gebieden ICT, duurzaamheid, hoogwaardig ruimtegebruik, microsysteem- en nanotechonologie en ‘gezondheids-, voeding-, gen- en biotechnologische doorbraken’.

Een willekeurige greep: er gaat aardgasgeld gaat naar onderzoek naar commerciële ontwikkeling van windmolenparken in zee (13 miljoen). Er is geld voor onderzoek naar ruimtegebruik en klimaatverandering (40 miljoen), en ook voor het inrichten van een batterij microscopische imaging-technieken onder de kreet ‘de Hubble-telescoop voor de cel’ 8,8 miljoen).

Volledige uitslag: www.senter.nl/bsik