PROEFTUIN Ruimtekever
ritmevast - MARE 1, 4 september 2003
Ruimtekever ritmevast
Krijg je jetlag van de ruimte? De woestijnkever
Trigonoscelis gigas in ieder geval niet, blijkt uit een ruimte-experiment
van onder anderen de Leidse neurofysioloog prof.dr. W. Rietveld. De kwestie is
belangrijker dan hij lijkt, omdat astronauten na een poosje wél onverklaarbare
jetlagverschijnselen krijgen.
Bruno van Wayenburg
Om bij
een simpeler beest te beginnen, stuurden de onderzoekers zevenentwintig kevers
naar het ruimtestation Mir, waar hun activiteit twintig dagen lang werd gevolgd
in een voortdurend lichte- of juist donkere- experimenteerkit.
Dezelfde
proef deden de insectenfysiologen ook op aarde, en wat bleek? De zwaartekracht
maakte niets uit. In beide gevallen stabiliseerde het dagnachtritme op een
periode van iets meer dan 24 uur. Wel gaat die periode wat omhoog in een
centrifuge die juist een dubbele zwaartekracht nabootst. ‘De zwaartekracht kan
de periode van het dagnachtritme beïnvloeden’, concluderen de auteurs dus toch
nog. Maar dat wisten we eigenlijk al van de ontregelde astronauten.
T.M. Hoban-Higgins et al.: ‘Gravity and light effects on the
circadian clock of a desert beetle, Trigonoscelis gigas’, Journal of Insect
Physiology, juli 2003. 