DDR-SPION IN LEIDEN

wetenschap, 13 april

(Bruno van Wayenburg)

De Oost-Duitse Stasi bespioneerde in 1987 de farmacoloog prof.dr. Douwe Breimer, de huidige Leidse rector magnificus, en wilde hem als agent werven. Dat blijkt uit documenten, gereconstrueerd uit versnipperde resten van de Stasi-buitenland-archieven, die in 1989 grotendeels vernietigd werden.

Afgelopen donderdag publiceerde de Geschichtswerkstatt in Jena, een instituut voor DDR-onderzoek, over het dossier `Kollberg'. Dat was de codenaam voor Breimer, toentertijd directeur van het Farmacologisch Laboratorium van de Leidse universiteit.

Volgens het dossier treft Wolfgang Römer, wetenschapper en Stasi-informant, de vooraanstaande farmacoloog in 1986 op een congres in het toenmalige Tsjechoslowakije, en weet hij een uitnodiging voor een verblijf in Leiden los te krijgen.

Eenmaal aangekomen voor een vijfweeks verblijf in Leiden stuurt Römer gegevens door over het Leidse onderzoek. Hij meldt op het punt te staan `Kollbergs' vertrouwen te winnen, en kondigt gezamenlijke publicaties aan. Omdat Breimer niet benaderbaar lijkt voor een baan als Stasi-agent, besluit de Stasi een lager iemand in de hiërarchie te benaderen. Daarna zwijgen de snippers.

In eerste instantie kunnen Breimer en zijn toenmalige collega's zich geen Römer, of Stasi-toenaderingspogingen, herinneren. Maar van het congres herinnert Breimer zich nog wel ``iemand'' uitgenodigd te hebben. Het enige traceerbare spoor blijkt een afspraak in zijn agenda. Breimer: ``Op 20 februari 1987 heb ik van 5 tot 6 gesproken met iemand die Römer heette.'' Dat Römer hier veel langer was, lijkt hem onwaarschijnlijk.

Daarnaast vindt Breimer het idee onnozel dat er in Leiden kennis te halen zou zijn die niet gewoon in wetenschappelijke publicaties verscheen. Het instituut deed fundamenteel medicijnenonderzoek, niet naar doping of direct bruikbare medicijnen.

Römer zelf ontkent spion geweest te zijn. Mogelijk, oppert Heinz Voigt van de Geschichtswerkstatt, heeft hij zijn vorderingen nogal aangedikt, onder de prestatiedruk, of vanwege de aantrekkelijke buitenlandreis.